سیستم عصبی بدن یک سیستم پیچیده و مهم است که به هماهنگی فعالیت‌های مختلف بدن و ارتباط با محیط کمک می‌کند. سیستم عصبی بدن را می‌توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد: سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی محیطی. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است که مرکز فرماندهی و پردازش اطلاعات هستند. سیستم عصبی محیطی شامل شبکه‌ای از اعصاب است که بین سیستم عصبی مرکزی و سایر قسمت‌های بدن ارتباط برقرار می‌کنند.
سیستم عصبی بدن را می‌توان از دیدگاه کارکردی هم به دو بخش تقسیم کرد: سیستم عصبی پیکری و سیستم عصبی خودگردان. سیستم عصبی پیکری بخش ارادی سامانه عصبی است که به ماهیچه‌های اسکلتی و زبان عصب‌دهی می‌کند. سامانه عصبی خودگردان بخش غیرارادی سامانه عصبی است که به تنظیم فعالیت‌های درون‌زای بدن، غده‌ها و ماهيچه‌های صاف کمک مي‌كند.
علايم آسیب سیستم عصبی
آسیب به سیستم عصبی می‌تواند باعث ایجاد علائم مختلفی در بدن شود، بسته به نوع و محل آسیب. برخی از علائم رایج آسیب به سامانه عصبی عبارتند از:
– احساس گزگز شدن، بی‌حسی، خارش یا درد شدید در قسمتی از بدن که تحت تأثیر عصب آسیب دیده است.
– اختلال در حرکت یا تعادل بدن به دلیل ضعف یا فلج عضلات مربوط به عصب آسیب دیده.
– افزایش حساسیت به لمس، گرما یا سرما در ناحیه تحت تأثیر عصب آسیب دیده.
– کاهش یا از دست دادن حس پوست در ناحیه تحت تأثیر عصب آسیب دیده.
– تغییرات در عملکرد اندام‌های درون‌زای بدن مانند مثانه، روده، قلب یا ریه به دلیل اختلال در سامانه عصبی خودگردان.
– تغییرات در فعالیت‌های ذهنی مانند حافظه، توجه، خلق یا خواب به دلیل آسیب به مغز یا نخاع.
برای تشخيص دقيق و درمان مناسب آسيب به سامانه عصبي، لازم است با پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. پزشک ممکن است برای تشخيص وضعيت عصب آسيب ديده، از روش‌های مختلفي مانند معاينه فيزيكي، آزمايش‌های خون، نوار عصب و عضله، MRI یا CT scan استفاده کند.
چگونه سیستم عصبی خود را بهبود ببخشیم؟
بهبود سامانه عصبی می‌تواند به شما کمک کند تا با استرس، درد، اضطراب و اختلالات عصبی دیگر بهتر مقابله کنید. برای بهبود سامانه عصبی خود، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
– ماساژ روغن آیورودا: ماساژ با روغن‌های گیاهی آیورودا می‌تواند به تحریک گردش خون، تقویت اعصاب و کاهش التهاب در بدن کمک کند. ماساژ روغن آیورودا را می‌توانید در یک مرکز آیورودایی انجام دهید یا خودتان با روغن‌های مناسب برای نوع پوست و دمای بدن خود، بدن خود را ماساژ دهید.
– نمک اپسوم: نمک اپسوم حاوی منیزیم است که یک ماده معدنی ضروری برای سلامت عصب و عضلات است. منیزیم می‌تواند به کاهش استرس، افزایش سطح سروتونین (هورمون شادی) و تسکین دردهای عصبی کمک کند. شما می‌توانید با حل کردن ۲ تا ۴ لیوان نمک اپسوم در آب گرم حمام، حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در آن بمانید.
– آب درمانی: آب درمانی یا هیدروتراپی شامل استفاده از آب با دمای مختلف برای بهبود سلامت بدن است. آب درمانی می‌تواند به تحریک گردش خون، تقویت سامانه ایمنی، کاهش التهاب و تسکین دردهای عصبی و عضلانی منجر شود. شما می‌توانید با استفاده از حمام‌های آب گرم، دوش‌های سرد و گرم، پادخان‌های بخار و سایر روش‌های آب درمانی، از فواید آن بهره ببرید.
– نور خورشید: نور خورشید منبع عالی و قابل دسترس ویتامین D است که برای سلامت عصب، استخوان و سامانه ایمنی بسیار مفید است. ویتامین D همچنین می‌تواند به تولید هورمون‌های شاداب‌کننده مثل سروتونین و ملاتونین کمک کند. شما می‌توانید با قرار گرفتن در نور خورشید حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در روز، نظیر صبح های زود چشم خود را به نور خورشید بگشایید. البته فراموش نکنید که از لوازم ضد آفتاب مناسب برای محافظت از پوست خود استفاده کنید.
– ویتامین‌ها: برخی ویتامین‌ها مانند B1، B6، B12، C و E برای سلامت عصب و پیشگیری از آسیب‌های عصبی حیاتی هستند. این ویتامین‌ها می‌توانند به تقویت مایلین (پوشش عصب)، تولید نوروترانسمیتر‌ها (مواد شیمیایی عصبی)، تسکین التهاب و کاهش استرس کمک کنند. شما می‌توانید با مصرف مکمل‌های ویتامین یا خوردن غذاهای غنی از این ویتامین‌ها مانند گوشت، تخم مرغ، لبنیات، مغزها، مرکبات، سبزیجات برگ سبز و دانه‌ها، نیاز بدن خود را تامین کنید.
– منیزیم: منیزیم یک ماده معدنی دیگر است که برای سلامت عصب و عضلات ضروری است. منیزیم می‌تواند به انقباض و ارتخاء عضلات، انتقال پیام‌های عصبی، تولید انرژی و کاهش استرس کمک کند. شما می‌توانید با مصرف مکمل منیزیم یا خوردن غذاهای غنی از منیزیم مانند بادام، گردو، بروکلی، اسفناج، بلغور و لوبیا سفید، نظیر بدن خود را تامین کنید.
– اسیدهای چرب امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3 جزء سازنده‌های سلول‌های عصب هستند و به حفظ سلامت و عملکرد آن‌ها کمک می‌کنند. اسیدهای چرب امگا 3 همچنین می‌توانند به کاهش التهاب، تقویت حافظه و تسکین افسردگی منجر شوند. شما می‌توانید با مصرف مکمل اسید چرب امگا 3 یا خوردن غذاهای غنی از این اسید چرب مانند ماهی، کنجد، کتان، گردو و روغن زیتون، نظیر بدن خود را تامین کنید.
